(1)

Η Επιτροπή θέσπισε τον μηχανισμό υδρογόνου (στο εξής: μηχανισμός) για να στηρίξει την ανάπτυξη της αγοράς υδρογόνου που αναφέρεται στο άρθρο 52 του κανονισμού (ΕΕ) 2024/1789, και ο εν λόγω μηχανισμός πρόκειται να υλοποιηθεί στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου (2). Ο μηχανισμός τέθηκε σε λειτουργία τον Ιούλιο του 2025. Ο μηχανισμός αποσκοπεί στην αύξηση της διαφάνειας της ζήτησης, της προσφοράς, των ροών και των τιμών του υδρογόνου και διαδραματίζει συντονιστικό ρόλο, συνδέοντας, επεξεργαζόμενος και παρέχοντας πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τη ζήτηση και την προσφορά ανανεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, και των αντίστοιχων παραγώγων υδρογόνου, που υποβάλλονται από αγοραστές εγκατεστημένους στην Ένωση και στα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας, καθώς και από εγχώριους και διεθνείς προμηθευτές. Ο μηχανισμός υδρογόνου θα εφαρμοστεί και θα λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ, ιδίως τα άρθρα 101 και 102 της ΣΛΕΕ.

(2)

Η προμήθεια υδρογόνου αναφέρεται στην πώληση, συμπεριλαμβανομένης της μεταπώλησης, υδρογόνου, μεταξύ άλλων σε μορφή υγρών οργανικών ενώσεων φορέων υδρογόνου ή υγρού υδρογόνου, και των αντίστοιχων παραγώγων υδρογόνου, περιλαμβανομένης της αμμωνίας ή της μεθανόλης, σε πελάτες (3).

(3)

Η Ρωσία και η Λευκορωσία παράγουν σημαντικούς όγκους βασιζόμενου σε ορυκτά καύσιμα υδρογόνου και παραγώγων (όπως αμμωνία). Υπάρχει επίσης η δυνατότητα για σημαντικές πωλήσεις και για προμήθεια παραγωγής ανανεώσιμου και χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών υδρογόνου, και των αντίστοιχων παραγώγων υδρογόνου, που προέρχονται από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Δεν αποκλείεται ορισμένοι από τους εν λόγω όγκους υδρογόνου και παραγώγων υδρογόνου να εξάγονται, μεταξύ άλλων και στην Ένωση.

(4)

Η πείρα από τον ενεργειακό εφοδιασμό από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία έχει δείξει ότι η Ρωσία εκμεταλλεύτηκε την εξάρτηση της Ένωσης από τις εξαγωγές ενέργειας προς την Ένωση ως μέσο εξαναγκασμού και χειραγώγησης (4). Η Ρωσία έχει καταχραστεί συστηματικά τις εξαρτήσεις εις βάρος της οικονομίας και της οικονομικής ασφάλειας της Ένωσης και έχει χρησιμοποιήσει σχέσεις ενεργειακού εφοδιασμού με εταίρους στην Ένωση για να χειραγωγήσει τις αγορές και να αποδυναμώσει την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης (5).

(5)

Υπάρχει κίνδυνος η Ρωσία και η Λευκορωσία να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν παρόμοιες επιχειρηματικές σχέσεις και εξαρτήσεις όσον αφορά τις εξαγωγές ανανεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, και των αντίστοιχων παραγώγων υδρογόνου, στην Ένωση, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη χειραγώγηση των αγορών.

(6)

Αν επιτρέψουμε στον εφοδιασμό που προέρχεται από τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία να προσφερθεί μέσω του μηχανισμού θα δώσουμε τη δυνατότητα στη Ρωσία και τη Λευκορωσία να αποκτήσουν σημαντική παρουσία στην αγορά της Ένωσης, διευκολύνοντας έτσι τις απόπειρες χειραγώγησης της αναδυόμενης αγοράς υδρογόνου.

(7)

Δεδομένου ότι το υδρογόνο χρησιμοποιείται συχνά από μεγάλους βιομηχανικούς πελάτες και δεδομένου ότι η αγορά υδρογόνου είναι πολύ λιγότερο ρευστή από την αγορά φυσικού αερίου, η δημιουργία νέων εξαρτήσεων εφοδιασμού από τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία θα μπορούσε να επιτρέψει στις εν λόγω χώρες να συνεχίσουν τη στρατηγική τους έναντι της Ένωσης ώστε να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του εφοδιασμού μέσω της χειραγώγησης των αγορών, της διακοπής του εφοδιασμού ή της χρήσης άλλης μορφής χρήσης του ενεργειακού εφοδιασμού ως όπλου.

(8)

Μολονότι οι κίνδυνοι αυτοί υφίστανται ακόμη και στην περίπτωση μικρότερων μεριδίων στις συνολικές ποσότητες, η συλλογή προσφορών εφοδιασμού με υδρογόνο από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία μέσω του μηχανισμού για τη στήριξη της ανάπτυξης της αγοράς υδρογόνου θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τον ρόλο και την παρουσία της Ρωσίας και της Λευκορωσίας στην αγορά υδρογόνου της Ένωσης. Αυτό θα αντέβαινε στις προσπάθειες της Ένωσης να καταργήσει σταδιακά την εξάρτησή της από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας (6) και να αποφύγει νέες εξαρτήσεις από τον ενεργειακό εφοδιασμό από τις εν λόγω χώρες (7).

(9)

Δεδομένης αυτής της γεωπολιτικής κατάστασης και λαμβανομένων υπόψη των κινδύνων που απορρέουν από τις παραδόσεις ενέργειας από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, είναι αναγκαίο να αποκλειστούν προσωρινά οι προσφορές εφοδιασμού με υδρογόνο προερχόμενο από τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία από τη συλλογή μέσω του μηχανισμού, προκειμένου να προστατευθούν τα ουσιώδη συμφέροντα ασφάλειας της Ένωσης και η ασφάλεια του εφοδιασμού. Δυνάμει του άρθρου 54 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2024/1789, κάθε τέτοια απόφαση ισχύει για περίοδο διάρκειας έως ενός έτους και μπορεί να ανανεωθεί εφόσον δικαιολογείται.

(10)

Ο προσωρινός αποκλεισμός δεν θα διαταράξει αδικαιολόγητα την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς υδρογόνου και δεν θα υπονομεύσει την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ένωσης ή κράτους μέλους, ιδίως επειδή η αγορά υδρογόνου της Ένωσης εξακολουθεί να βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και έχει πολύ περιορισμένο εφοδιασμό από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Επιπλέον, ο προσωρινός αποκλεισμός σέβεται την αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης (8), διότι λαμβάνεται προς το συμφέρον της Ένωσης όσον αφορά τον μηχανισμό, χωρίς αδικαιολόγητες επιπτώσεις στα δικαιώματα των κρατών μελών ή των οικονομικών φορέων τους να εμπορεύονται υδρογόνο, συμπεριλαμβανομένου του ανανεώσιμου υδρογόνου και του υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, και των αντίστοιχων παραγώγων τους, με τρίτες χώρες εκτός του εθελοντικού μηχανισμού. Επιπλέον, η απόφαση αυτή λαμβάνεται σε συμφωνία με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της Ένωσης ή των κρατών μελών έναντι τρίτων χωρών.

(11)

Σύμφωνα με το άρθρο 54 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2024/1789, η Επιτροπή έχει ενημερώσει δεόντως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την αξιολόγησή της και μπορεί να προτείνει την ανανέωση της απόφασης, εάν αυτό δικαιολογείται, μεταξύ άλλων, με σκοπό την ευθυγράμμιση του μέτρου με άλλες πολιτικές της ΕΕ, όπως ο χάρτης πορείας REPowerEU (9), ο οποίος αποσκοπεί στην περαιτέρω προώθηση της ανεξαρτησίας της ΕΕ από τη ρωσική ενέργεια με μέτρα για τη στήριξη της σταδιακής κατάργησης των εισαγωγών αερίου, πυρηνικής ενέργειας και πετρελαίου, ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι χρήσης του ενεργειακού εφοδιασμού ως όπλου.